Nhân vật Độc Cô Cầu Bại xuất hiện trong Thần điêu hiệp lữ theo sự hồi tưởng của Dương Quá khi được con chim điêu, con vật được cho là người bạn cuối đời của Độc Cô, dẫn Dương Quá đến mộ của ông ta. Dương Quá đã hồi tưởng về một con người Độc Cô Cầu Bại kiếm thuật vô song, tung hoành thiên hạ, cuối đời cô quạnh sống với chim điêu, chết trong buồn bã vì không thể tìm được một người có thể địch nổi kiếm thuật của ông ta, mong một lần thất bại mà không được. Ông ta đã chôn các thanh kiếm của mình tại nơi gọi là kiếm mộ cùng với các chú giải về triết lý dùng kiếm.

Phát hiện kiếm mộ:

Dương Quá thấy trên phiến đá lớn, bên cạnh hai chữ "Kiếm mộ", còn có hai hàng chữ khắc vào đá:

"Kiếm Ma Độc Cô Cầu Bại vô địch thiên hạ, chôn kiếm chốn này.Ô hô! Quần hùng thúc thủ, trường kiếm dẫu sắc, còn có ích chi!"

Phát hiện ba thanh kiếm và một tảng đá ở trong Mộ kiếm cùng năm triết lý kiếm thuật:

Thần điêu lại kêu khẽ vài tiếng, dùng hai chân bới các tảng đá trên mộ kiếm sang một bên. Dương Quá chợt nghĩ: "Kiếm Ma Độc Cô Cầu Bại võ công tuyệt thế, không chừng lưu lại kiếm kinh kiếm phổ gì chăng?". Chỉ thấy thần điêu hai chân chuyển đá không ngừng, để lộ ra một dãy ba thanh kiếm, giữa thanh kiếm thứ nhất và thanh kiếm thứ hai có một phiến đá dài. Ba thanh kiếm và phiến đá được đặt trên một tảng đá lớn màu xanh.

• Vị trí thứ nhất: Cương kiếm

Dương Quá nhấc thanh kiếm thứ nhất lên, thấy dưới bề mặt tảng đá có khắc hai hàng chữ nhỏ:

"Cương mãnh lợi hại, cứng mấy cũng xuyên,Thời trẻ dùng để tranh đấu với quần hùng"

Nhìn lại thanh kiếm, thấy dài chừng bốn thước, thanh quang lấp loáng, đích thị là kiếm sắc.

• Vị trí thứ hai: Tảng đá (thay cho Tử vi nhuyễn kiếm)

Chàng đặt thanh kiếm ấy xuống chỗ cũ, cầm phiến đá lên, thấy dưới bề mặt tảng đá xanh cũng có khắc hai hàng chữ nhỏ:

"Tử Vi nhuyễn kiếm, dùng trước ba mươi tuổiLỡ tay đả thương nghĩa sĩ, bèn vứt xuống vực sâu"

Dương Quá nghĩ: "Chỗ này thiếu một thanh kiếm, thì ra đã bị lão tiền bối ném xuống vực, không hiểu đã lỡ tay đả thương nghĩa sĩ như thế nào, chuyện đó chắc là vĩnh viễn không ai biết được".

• Vị trí thứ ba: Huyền thiết trọng kiếm

Chàng xuất thần một hồi, nhấc thanh kiếm thứ hai lên, được vài thước thì "keng" một tiếng, thanh kiếm tuột tay rơi xuống đá, lửa bắn tung toé, bất giác chàng giật mình. Nguyên thanh kiếm đen trũi này trông không có gì lạ, song cực nặng, đốc kiếm dài hơn ba thước, nặng không dưới bảy, tám chục cân, gấp vài lần thứ binh khí nặng nhất trong chiến trận. Dương Quá lúc cầm lên không ngờ nó nặng đến thế, nên đánh rơi nó xuống. Chàng cúi nhấc nó lên, lần này có phòng bị, dĩ nhiên cũng nhấc được, không mấy khó khăn. Chàng thấy kiếm không có lưỡi sắc, mũi kiếm thì tròn như hình bán cầu, nghĩ bụng: "Thanh kiếm đã nặng, sử dụng bất tiện, lại không có lưỡi sắc và mũi nhọn, kỳ lạ thật!" Nhìn dưới bề mặt tảng đá, thấy có khắc hai hàng chữ nhỏ:

"Trọng kiếm thô sơ, không hề gia côngTrước bốn mươi tuổi, tung hoành thiên hạ"

Dương Quá lẩm bẩm tám chữ "Trọng kiếm thô sơ, không hề gia công", tựa hồ đã hiểu ra, nhưng nghĩ kiếm thuật trên thế gian, bất kể các môn phái biến hóa như thế nào, trước hết cũng phải coi trọng việc sử dụng linh hoạt thuận tiện, còn thanh kiếm này quá nặng, không biết sử dụng ra sao, chàng cứ ngẩn người suy nghĩ.

• Vị trí thứ tư: Mộc kiếm

Một hồi sau, chàng mới đặt thanh kiếm nặng đó xuống, nhấc thanh kiếm thứ ba lên, lần này chàng lại bị lầm. Chàng cứ tưởng thanh kiếm này phải nặng hơn thanh kiếm vừa rồi, nên vận lực ra cánh tay. Nào ngờ nó nhẹ tênh như không, chàng ngưng thần xem kỹ, hóa ra đó là một thanh kiếm gỗ, chôn dưới đá lâu năm, thân và cán kiếm đều đã bị mục, đọc dưới mặt đá có khắc dòng chữ:

"Sau bốn mươi tuổi, không mang binh khí,Thảo mộc trúc thạch đều có thể dùng làm kiếm.Cứ thế tinh tu, đạt tới cảnh giới vô kiếm thắng hữu kiếm"

Đây chính là hai triết lý cuối cùng về kiếm thuật:

- Triết lý về mộc kiếm: Thảo mộc trúc thạch đều có thể dùng làm kiếm.

- Triết lý về vô kiếm: Vô kiếm thắng hữu kiếm (không dùng kiếm cũng thắng người dùng kiếm).

Sau này Dương Quá đã ngộ ra được chân lý này, và dùng thanh Huyền thiết trọng kiếm nặng nề để luyện nội công dưới thác nước dưới sự trợ giúp của thần điêu, qua đó trở thành một đại cao thủ dù một tay đã bị cụt.